Tổ chức xã hội của người Mường có thể phân ra làm ba giai đoạn: Giai đoạn 1: Tổ chức đời sống xã hội của người Mường trước năm 1945; Giai đoạn 2: Tổ chức đời sống xã hội của người Mường sau năm 1945 đến trước đổi mới (trước năm 1986); Giai đoạn 3: Tổ chức đời sống xã hội của người Mường hiện nay (sau năm 1986). Mỗi giai đoạn thể hiện những khác biệt điển hình về cơ cấu tổ chức đời sống xã hội của người Mường, kéo theo sự thay đổi về các mối quan hệ xã hội. Bằng phương pháp phân tích tài liệu, so sánh và điền dã dân tộc học, tác giả đã tổng hợp một cách có hệ thống về cách thức tổ chức đời sống xã hội của người Mường thông qua từng giai đoạn lịch sử, qua đó tác giả làm rõ các mối quan hệ xã hội đặc trưng trong từng hình thái tổ chức đời sống xã hội.